Στο νησί Χοκάιντο, πραγματοποιήθηκε μεταξύ 29 Ιουλίου και 1 Αυγούστου το ετήσιο iSummit με βασικό οργανωτή το iCommons και συνδιοργανωτές τους Digital Garage, Creative Commons/Japan και το Δήμο της πόλης του Sapporo. Η κεντρική ιδέα του συνεδρίου ήταν η κοινωνία της πληροφορίας και η ανάγκη διατήρησης και περαιτέρω επέκτασής της. Ο Αλέξανδρος Νούσιας, Δικηγόρος LLM, Δικηγόρος LL.M, μέλος CC Ελλάδος παρακολούθησε το συνέδριο iCommons Summit 2008 και κατέγραψε όλα όσα έλαβαν χώρα εκεί.
Στο μακρινό και βροχερό Sapporo, πρωτεύουσα του βορειότερου νησιού της Ιαπωνίας, Χοκάιντο, πραγματοποιήθηκε μεταξύ 29 Ιουλίου και 1 Αυγούστου το ετήσιο iSummit με βασικό οργανωτή το iCommons και συνδιοργανωτές τους Digital Garage, Creative Commons/Japan και το Δήμο της πόλης του Sapporo. Η κεντρική ιδέα του συνεδρίου ήταν η κοινωνία της πληροφορίας και η ανάγκη διατήρησης και περαιτέρω επέκτασής της. Παραγωγή δεδομένων και σωστή διαχείριση αυτών, προς την επίτευξη ενός κοινού στόχου, που θα ευνοήσει τους πάντες είναι το βασικό θέμα, που πρέπει να απασχολεί όλες τις κυβερνήσεις, όλες τις κοινωνίες, όλες τις κοινότητες και όλα τα άτομα ξεχωριστά. Υποδομές που βασίζονται στην ανοιχτότητα, οριζόντια παραγωγή ανάμεσα σε ίσους και ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβαση στην ανωτέρω παραγωγή, όλα αυτά αποτελούν τους κρίκους της αλυσίδας, η οποία οδηγεί στο αποτέλεσμα, που οραματίζεται η Κοινότητα των ανά τον κόσμο πάσης φύσεως δημιουργών και υποστηρικτών των αδειών Creative Commons και της ελεύθερης πρόσβασης. Η πνευματική ιδιοκτησία, με την παραδοσιακή μορφή της, φέρεται να αποτελεί την τροχοπέδη. Αναζητώντας λοιπόν το «Άγιο Δισκοπότηρο», όπως αυτό περιγράφτηκε παραπάνω, το συνέδριο χωρίστηκε στις εξής πέντε θεματικές ενότητες : α) εκπαίδευση, β) επιχειρηματικότητα (business), γ) εκδόσεις, δ) οπτικοακουστικά έργα (video) και ε) έρευνα. Παράλληλα, υπήρχαν καθημερινά keynote presentations μέσω των οποίων θίγονταν σημαντικά θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος.
Ανάμεσα στα keynotes, τα οποία ξεχώρισαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, ήταν αυτό του Jimmy Wales, ιδρυτή της Wikipedia, το οποίο έγινε μέσω Skype εν μέσω ενός εντυπωσιακού σκηνικού, καθώς η εικόνα του εν λόγω ομιλητή, ο οποίος βρισκόταν στην οικία του στην Καλιφόρνια, προβαλλόταν σε ένα εντυπωσιακό videowall. Η παρουσίασή του επικεντρώθηκε σε ένα ερώτημα. Κατά πόσον πολίτες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις ελέγχουν τα δεδομένα και τον τρόπο με τον οποίο αυτά διακινούνται στο διαδίκτυο. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της Wikipedia μίλησε για τις αρχές στις οποίες πρέπει να βασίζονται οι σύγχρονες ψηφιακές δομές. Οι αρχές αυτές είναι : α) η διαφάνεια, β) η ποιότητα, γ) η κοινότητα και δ) ο σεβασμός στην προσωπικότητα και στον ιδιωτικό βίο.
Ο Joi Ito, διευθυντής του συμβουλίου του Creative Commons και διάδοχος του Lawrence Lessig, μίλησε για ρεύμα «ερασιτεχνικής καινοτομίας», το οποίο προσκρούει στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας όπως εφαρμόζεται παραδοσιακά. Στο σημείο αυτό είναι που μπαίνουν οι άδειες Creative Commons, προκειμένου να διαχειριστούν με πιο μοντέρνα αντίληψη τα ζητήματα αναπαραγωγής, διανομής αλλά και ανακάλυψης νέου περιεχομένου που βρίσκεται στην «ουρά» της αγοράς (long tail), όπως πολύ εύστοχα την έχει περιγράψει και αναλύσει ο Chris Anderson.
Καινοτομία στο φετινό iSummit αποτέλεσε η παρουσία εκπροσώπων του επιχειρηματικού κόσμου. Ο Mohamed Nanabhay από το Al Jazeera μίλησε για τη λειτουργία των “Commons” στο χώρο των επιχειρήσεων και συγκεκριμένα στα ΜΜΕ. Οι νέες πηγές πληροφόρησης, οι νέες τεχνολογίες διανομής και κατανάλωσης ραδιοτηλεοπτικού περιεχομένου (pc, ipod, related platforms) και φυσικά οι νέοι ανταγωνιστές αποτελούν λόγους που ωθούν τις επιχειρήσεις στην ανοιχτότητα και στις άδειες Creative Commons.
Από τις θεματικές ενότητες ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η σχετική με την επιχειρηματική δράση. Δεδομένης και της παρουσίας εκπροσώπων του κόσμου των επιχειρήσεων, ο στόχος ήταν να καθοριστεί ο όρος ανοιχτή επιχειρηματικότητα (open business). Προβληματισμός υπήρξε κατά πόσον τελικά η ανοιχτή επιχειρηματικότητα διαφέρει από τον συμβατικό τρόπο άσκησης επιχειρηματικής δράσης. Συμπερασματικά πάντως, αυτό που σημειώθηκε είναι πως η ανοιχτότητα διαφέρει στην ιδεολογία από το συμβατικό επιχειρηματικό μονέλο, προσφέρει εναλλακτικές λύσεις, σε καμία περίπτωση όμως δε διαχωρίζεται από την τάση για κερδοφορία και από το κόστος, με το οποίο επιβαρύνεται ο εκάστοτε καταναλωτής.
Η ενότητα της εκπαίδευσης αναλώθηκε βασικά σε θέματα διανομής εκπαιδευτικού περιεχομένου, τα οποία συνίστανται στις πολιτικές των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, την πρόσβαση στο περιεχόμενο, τις διαφορές ανά δικαιοδοσία κτλ. Αναζητήθηκε ο καλύτερος τρόπος χρήσης και εκμετάλλευσης των αδειών Creative Commons, οι συμβατότητες διαφορετικών αδειών για ίδιο ή διαφορετικό περιεχόμενο, η διαφορετική ερμηνεία που δίδεται στους περιορισμούς του περιουσιακού δικαιώματος ανά δικαιοδοσία και φυσικά η εμπορική χρήση και τα προβλήματα, που προκύπτουν τόσο από την αδυναμία να τιθασευτεί η έννοια, όσο και από τις δυσκολίες στην εφαρμογή της.
Στον τομέα της έρευνας το θέμα που απασχόλησε είναι καταρχήν οι online κοινότητες και τα δίκτυα. Η τωρινή εικόνα σχηματίζεται από ανώνυμες διασυνδέσεις, και από αδυναμία επιβεβαίωσης της εγκυρότητας και ποιότητας μιας πηγής πληροφοριών. Μία πρώτη απάντηση είναι πως όσο αυξάνει η εξοικείωση των ατόμων με τους μηχανισμούς αποστολής και διανομής περιεχομένου, τόσο αυξάνει η εμπιστοσύνη στην εγκυρότητα και την ποιότητα του περιεχομένου, που παρέχεται. Η ενότητα αυτή αναζήτησε τη δομή και τη δυναμική της συμμετοχικής δράσης στο διαδίκτυο. Αναρωτήθηκε εάν μπορεί κανείς να οραματιστεί ένα δίκτυο συμμετοχικής δράσης, καθώς επίσης και τί συμβαίνει τελικά όταν το περιεχόμενο που διακινείται, τίθεται προς διάθεση με πιο φιλελεύθερες άδειες, οι οποίες ευνοούν την παραπάνω δράση. Στα πλαίσια των παραπάνω αναζήτησε τα κίνητρα που μπορεί να έχει κάποιος χρήστης όταν ενσωματώνεται και αφοσιώνεται σε ένα τέτοιο δίκτυο οριζόντιας παραγωγής.
Aνάμεσα στα ζητήματα που απασχόλησαν περισσότερο και το οποίο αφορά άμεσα και την ελληνική αγορά, ήταν η δυνατότητα συνύπαρξης των αδειών Creative Commons με τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης. Ένα βασικό εμπόδιο ως προς τη συμβατότητα των δύο μοντέλων αποτελεί η νομιζόμενη μερική αδυναμία των αδειών να λειτουργήσουν προς όφελος επαγγελματιών ή ημιεπαγγελματιών καλλιτεχνών. Το ολλανδικό μοντέλο, όπου οι δύο πόλοι συνεργάζονται έστω και πιλοτικά, τουλάχιστον εξακολουθεί να υπάρχει, γεγονός το οποίο μόνο ως ενθαρρυντικό μπορεί να χαρακτηριστεί. Σίγουρα οι άδειες αποτελούν κάτι καινοτόμο, το βέβαιο όμως είναι πως οι Οργανισμοί όντας κλασσικοί ενδεχομένως να παραμένουν πάντα επίκαιροι.
Τέλος, ζητήματα όπως η εμπορική χρήση και από τι αυτή εξαρτάται, προκειμένου να χαρακτηριστεί ως τέτοια, η επίδραση της εμπορικής χρήσης στις άδειες, η θέση που θα πρέπει να καταλάβει το ηθικό δικαίωμα στις άδειες, καθώς επίσης και οι διαφορές ανάμεσα στις κατά τόπους δικαιοδοσίες απασχόλησαν τους συμετέχοντες και κυρίως αυτούς που παραβρέθηκαν στο Legal Day, το οποίο προηγήθηκε του συνεδρίου. Παράλληλα οι συμμετέχοντες ασχολήθηκαν και με οργανωτικά θέματα σχετικά με τη δομή, τη συμμετοχή των μελών και την εξέλιξη της Κοινότητας. Είναι σαφές ότι υπάρχει έντονη κινητικότητα, διαρθρωτικές αλλαγές και ιδεολογικές αναζητήσεις στους κόλπους της Κοινότητας. Η αγορά όμως και κατ’ επέκτασιν η κοινωνία, είναι αυτοί, που θα κρίνουν κατά πόσον οι νέες τάσεις ανταποκρίνονται στα προβλήματα και τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής δίνοντας τις απαιτούμενες λύσεις.