Καθώς αυξάνεται η διαμάχη σχετικά με το Sharing Economy (υβριδικό οικονομικό μοντέλο το οποίο βασίζεται στην κοινή χρήση αγαθών και υπηρεσιών από ισότιμα μέλη της κοινωνίας), με τα βλέμματα να στρέφονται στο Uber και το Airbnb ως βασικά παραδείγματα του τι δεν είναι το να μοιράζεσαι, μια παγκόσμια κοινότητα εργάζεται για έναν καλύτερο κόσμο μέσα από το …να μοιράζεσαι πραγματικά.
Η Creative Commons, ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός που επιτρέπει σε εκατομμύρια ανθρώπους να διαμοιράζονται δισεκατομμύρια δημιουργικά έργα μέσα από μια σουίτα ελεύθερων αδειών, εξέδωσε πρόσφατα την οργανωτική στρατηγική της για τα έτη 2016-2020. Στόχος αυτής της στρατηγικής είναι η “καλλιέργεια ζωντανών, χρησιμοποιήσιμων και συνεργατικών παγκόσμιων κοινών αγαθών, με τη βοήθεια μιας αφοσιωμένης κοινότητας δημιουργών, συντηρητών και χρηστών περιεχομένου, γνώσης και δεδομένων.”
Ο διαμοιρασμός βρίσκεται στην καρδιά της στρατηγικής, κι έχει θεμελιωθεί από μια ισχυρή επίγνωση ότι η κοινότητα, η συνεργασία και τα κοινά οφέλη είναι ο πυρήνας της ταυτότητάς της. Η εν λόγω στρατηγική την καλεί να προσθέσει μια ακόμη αξία σε αυτή την ταυτότητα – επιθυμεί να καταστήσει ευχάριστη τη συνεισφορά στα κοινά.
“Θεωρώ ότι το να μοιράζεσαι υπερισχύει στις μέρες μας”, λέει ο CEO της Creative Commons (CC) Ryan Merkley. “Συχνά αναγκαζόμαστε να κάνουμε μια πλασματική επιλογή ανάμεσα στον ατομικισμό και τις συλλογικές τέχνες. Πιστεύω ότι τα δύο αυτά πράγματα μπορούν να συνυπάρξουν, και θεωρώ ότι πρέπει να το κάνουν. Ο διαμοιρασμός είναι το θεμελιώδες εκείνο στοιχείο που κάνει την κοινωνία μας σπουδαία και καθιστά εφικτή την επίτευξη ενός κόσμου πιο προσβάσιμου, δίκαιου και καινοτόμου.”
Αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε τους πιο περιοριστικούς νόμους περί πνευματικών δικαιωμάτων στην ιστορία, για να μην αναφέρουμε ότι μεγάλο μέρος της παγκόσμιας επιστημονικής γνώσης βρίσκεται κλειδωμένη πίσω από paywalls (περιορισμός πρόσβασης σε προϊόντα/υπηρεσίες μόνο για χρήστες που έχουν πληρώσει αντίστοιχη συνδρομή). Και αυτό συμβαίνει σε μια εποχή που οι άνθρωποι χρειάζονται αυτή τη γνώση περισσότερο από ποτέ για να αντιμετωπίσουν τις ολοένα κλιμακούμενες κρίσεις. Παρ’ όλα αυτά, ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων συνειδητοποιεί ότι μπορούμε να λύνουμε τα προβλήματα πιο γρήγορα μέσα από το διαμοιρασμό.
Ο Elon Musk άνοιξε όλες τις πατέντες του Tesla σε οποιονδήποτε θελήσει να τις χρησιμοποιήσει. Πράγμα πρωτάκουστο στη Silicon Valley. Ο ίδιος επιθυμεί να δώσει μια ώθηση στην καινοτομία γύρω από τα ηλεκτρικά οχήματα, κάτι που θεωρεί ότι είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η ενέργειά του αυτή υπογραμμίζει τη μεγάλη δύναμη του διαμοιρασμού στην αντιμετώπιση μιας μεγάλης, κοινής πρόκλησης.
Πρόσφατα, πλήθος εκδοτών ιατρικού περιεχομένου άνοιξαν την πρόσβαση σε ερευνητικά άρθρα που σχετίζονται με τον ιό Zika. Από την πλευρά της ιατρικής κοινότητας, η ενέργεια αυτή αποτελούσε μια αναγνώριση της δύναμης της ανοικτότητας να οδηγεί πιο γρήγορα σε λύσεις. Ο Merkley διερωτάται τι άλλο θα μπορούσε να προσφέρει ο διαμοιρασμός στην επίλυση προβλημάτων.
“Κι αν λέγαμε «Ας ‘ανοίξουμε’ τον καρκίνο»; Τι θα γινόταν αν ανοίγαμε την πρόσβαση σε όλη την έρευνα που έχει γίνει σε αυτό το πεδίο;”, λέει. “Ας ρίξουμε άπλετο φως σε αυτή την ασθένεια που έχουμε κρύψει στις σκιές και πίσω από paywalls, και ας τη συνθλίψουμε με καινοτομία. Πώς θα ήταν άραγε αυτό;”
Αυτό το όραμα για ανοικτότητα είναι βαθιά ριζωμένο στη CC. Υπάρχουν ήδη πάνω από ένα δισεκατομμύριο φωτογραφίες, γραπτά, μουσική, βίντεο, εικόνες, επιστημονικά άρθρα και πολλά άλλα υπό άδειες CC. Αν και οι δημιουργοί των κοινών αυτών συχνά δεν απολαμβάνουν κάποιας οικονομικής ανταμοιβής, τα οφέλη από το διαμοιρασμό έχουν βαθιά επίδραση.
“Υπάρχουν πράγματι τεράστια προσωπικά οφέλη στο να μοιράζεσαι”, εξηγεί ο Merkley. “Δεν είναι άμεσα, με τον ίδιο τρόπο που είναι η αμοιβή από μια φωτογραφία που τράβηξες, αλλά είναι άμεσες με την έννοια ότι αισθάνεσαι πως αποτελείς μέρος κάτι πολύ μεγαλύτερου από εσένα· υποστηρίζεις την εξέλιξη ενός project ή μιας πρωτοβουλίας που ίσως δεν είχες ξανακούσει ποτέ· συνδέεσαι με άλλους δημιουργούς από όλο τον κόσμο· και βοηθάς να δημιουργηθούν νέα πράγματα από το τίποτα με μηδενικό κόστος.”
Στα ψηφιακά αγαθά, δύο ή περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιούν το ίδιο αντικείμενο και κανείς δε χάνει τίποτα από το διαμοιρασμό. Αυτό μπορεί να εφαρμοστεί σε μια φωτογραφία, ένα τραγούδι, ένα σχέδιο, κάποιο αρχείο κώδικα, ένα άρθρο ή οποιοδήποτε άλλο ψηφιακό προϊόν.
“Οι δικηγόροι το ονομάζουν μη-συναγωνιστικότητα (nonrival)”, λέει ο Merkley. “Σημαίνει ότι δε χάνω τίποτα με το να κατέχεις κι εσύ το ίδιο αγαθό, σε αντίθεση για παράδειγμα με το αυτοκίνητό μου, διότι με το να το έχεις κι εσύ επηρεάζεται η χρήση που τελικά του κάνω. Αυτό όμως δεν ισχύει στην ψηφιακή πραγματικότητα. Μπορούμε και οι δύο, ή ακόμη και όλοι μας, να κατέχουμε το ίδιο αγαθό την ίδια στιγμή και να επωφελούμαστε όλοι. Με το που το κατανοήσουν αυτό οι άνθρωποι, βλέπουν αμέσως τις δυνατότητες που υπάρχουν αν καταφέρουμε να σχηματίσουμε τις κατάλληλες κουλτούρες που θα το στηρίζουν όλο αυτό.”
Κατά τη δημιουργία της στρατηγικής τους, τα μέλη της ομάδας της CC έλαβαν υπ’ όψη αυτά που ήδη έχουν, δηλαδή ένα αποθετήριο κοινών αγαθών και μια σουίτα αδειών που διευκολύνει το διαμοιρασμό έργων, καθώς και αυτά για τα οποία θα δουλέψουν, που είναι ένας δίκαιος, προσβάσιμος, καινοτόμος κόσμος. Διερωτήθηκαν τι βρίσκεται ανάμεσα σε αυτά τα δύο. Η απάντηση που βρήκαν είναι η δημιουργία ενεργούς κοινότητας και η συνεργασία, καθώς επίσης και τα εργαλεία που θα φέρουν κοντά αυτά τα δύο στοιχεία.
“Καταλήγεις πολύ γρήγορα”, λέει ο Merkley, “στην ιδέα των δυναμικών, χρησιμοποιήσιμων κοινών που τροφοδοτούνται από τη συνεργασία και την ευγνωμοσύνη.”
Η ευγνωμοσύνη διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη δημιουργία αυτών των κοινών διότι, όπως λέει ο Merkley, κρατά τον τροχό σε κίνηση. Κάποιος που συνεισφέρει μια φορά στα κοινά μπορεί να υποκινείται από διάφορα ιδανικά και αξίες, αλλά για να γίνει ενεργό και δραστήριο μέλος των κοινών απαιτείται κάτι παραπάνω.
“Πρέπει να αισθάνεσαι συνδεδεμένος,” μας λέει, “ή να μπορείς να δεις το όφελος. Είναι πολύ πιθανό να μην το συνεχίσεις αν δεν υπάρχει μια κάποια χαρά σε αυτό και κάποια ανταμοιβή. Όχι επειδή είσαι εγωιστής, αλλά επειδή απλώς αποκτάς το ουσιώδες συναίσθημα ότι αυτό που έκανες αξίζει κάτι.”
Προκειμένου να συμμετάσχουν περισσότεροι άνθρωποι στα κοινά, θα πρέπει να υπάρχουν εργαλεία που διευκολύνουν το διαμοιρασμό και καθιστούν εμφανές ότι οι διάφορες συνεισφορές χρησιμοποιούνται και εκτιμώνται. Πλατφόρμες όπως το Flickr, το Youtube και το Medium επιτρέπουν στους χρήστες να διαθέτουν τα έργα τους υπό την άδεια CC, αλλά ο Merkley κατανοεί ότι η εμπειρία της συνεισφοράς στα κοινά πρέπει να βελτιωθεί. Για την επίτευξη του οράματός τους, θα πρέπει να διαθέσουν έναν πιο ελκυστικό μηχανισμό.
“Είμαι ο πρώτος που θα συμφωνήσει στο γεγονός ότι η εμπειρία του διαμοιρασμού στα κοινά στερείται χαράς”, λέει ο Merkley. “Η εμπειρία αυτή είναι πολύ μοναχική. Όταν μοιράζεσαι το έργο σου, αυτό διατίθεται στον κόσμο και δεν ξέρεις πού πήγε, ποιος το χρησιμοποίησε ή πώς το χρησιμοποίησε. Και αν εγώ έχω χρησιμοποιήσει το έργο σου, δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός για να σου πω «Αυτή η φωτογραφία που μοιράστηκες ήταν φανταστική.»”
Για τον Merkley ο διαμοιρασμός ενός έργου στα κοινά θα πρέπει να είναι μια ευχάριστη ενέργεια που θα χαίρει αναγνώρισης. Η δημιουργία ενός μηχανισμού που θα το επιτυγχάνει αυτό είναι βασικό συστατικό της στρατηγικής της CC για τα επόμενα χρόνια.
“Παίρνεις κάτι που έφτιαξες και το μοιράζεσαι με όλους, για πάντα, για τίποτα”, λέει. “Είναι ένα τεράστιο δώρο και θα έπρεπε να δίνει αυτό το συναίσθημα. Από εμάς εξαρτάται.”
Για να δημιουργηθεί αυτός ο μηχανισμός, η CC σκοπεύει να συνεργαστεί με ήδη υπάρχουσες πλατφόρμες αντί να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων από την αρχή. Σκοπεύουν, όμως, επίσης να δημιουργήσουν ένα εργαλείο μετα-αναζήτησης CC που θα επιστρέφει αποτελέσματα υπό CC άδειες από ποικίλα αποθετήρια και θα κατευθύνει το χρήστη προς τα αποθετήρια αυτά. Στην πραγματοποίηση του οράματός της η CC, που είναι ένας κατανεμημένος οργανισμός με προσκείμενες θυγατρικές σε 85 χώρες, θα συνεργαστεί με μια κοινότητα μελών από όλο τον κόσμο.
Από μια φωτογραφία ή ένα τραγούδι, στην ανοικτή επιστημονική έρευνα, η CC δίνει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να γνωρίσουν την τεράστια δύναμη της παγκόσμιας δημιουργίας και συνεργασίας. Και στην καρδιά αυτού του κινήματος βρίσκεται η απλή ενέργεια του να διαμοιράζεσαι.
“Ας δημιουργήσουμε μια κουλτούρα που βασίζεται πραγματικά στο διαμοιρασμό, με περισσότερη πρόσβαση, δικαιοσύνη και καινοτομία για όλους.”, λέει ο Merkley. “Ας φωτίσουμε τα κοινά που έχουμε δημιουργήσει όλοι μαζί. Ας βάλουμε φωτιά και ας κάνουμε φανταστικά πράγματα με αυτό.”
Πηγή: http://www.shareable.net