Υπογράφουμε το Μανιφέστο του Κοινού Κτήματος

Το Μανιφέστο του Κοινού Κτήματος

Μετάφραση: Γιάννης Τσάκωνας & Γιάννης Φαρσάρης

Το Κοινό Κτήμα, όπως το αντιλαμβανόμαστε, είναι ο πλούτος των δεδομένων που είναι απαλλαγμένος από τα εμπόδια πρόσβασης ή επαναχρησιμοποίησης, τα οποία συνήθως συνδέονται με την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, είτε επειδή είναι ελεύθερος από οποιαδήποτε προστασία πνευματικών δικαιωμάτων, είτε επειδή οι κάτοχοι των δικαιωμάτων αποφάσισαν να καταργήσουν αυτά τα εμπόδια. Είναι η βάση της αυτοκατανόησης μας, όπως εκφράζεται από την κοινή μας γνώση και πολιτισμό. Είναι η πρώτη ύλη από την οποία προέρχεται νέα γνώση και δημιουργούνται νέα πολιτιστικά έργα. Το να έχουμε ένα υγιές και ακμάζον Κοινό Κτήμα είναι απαραίτητο για την κοινωνική και οικονομική ευημερία των κοινωνιών μας. Το Κοινό Κτήμα διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στους τομείς της εκπαίδευσης, της επιστήμης, της πολιτιστικής κληρονομιάς και των δεδομένων του δημόσιου τομέα. Ένα υγιές και ακμάζον Κοινό Κτήμα είναι μια από τις προϋποθέσεις για να διασφαλιστεί ότι ο καθένας σε όλο τον κόσμο μπορεί να απολαμβάνει τις αρχές του Άρθρου 27 (1) της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (“Όλοι έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν ελεύθερα στην πολιτιστική ζωή της κοινότητας, να απολαμβάνουν τις τέχνες και να μοιράζονται την επιστημονική πρόοδο και τα οφέλη της.”)

Η ψηφιακή δικτυακή κοινωνία της πληροφορίας ανέδειξε το ζήτημα του Κοινού Κτήματος στο προσκήνιο των συζητήσεων σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Προκειμένου να διατηρηθεί και να ενισχυθεί το Κοινό Κτήμα, χρειαζόμαστε μια ισχυρή και επίκαιρη κατανόηση της φύσης και του ρόλου αυτού του βασικού πόρου. Αυτό το Μανιφέστο του Κοινού Κτήματος ορίζει το Κοινό Κτήμα και περιγράφει τις απαραίτητες αρχές και κατευθυντήριες γραμμές για ένα υγιές Κοινό Κτήμα στις αρχές του 21ου αιώνα. Το Κοινό Κτήμα εδώ νοείται σε συνάρτηση με τη νομοθεσία περί δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, σε διάσταση με άλλα δικαιώματα νοητικής ιδιοκτησίας (όπως διπλώματα ευρεσιτεχνίας και εμπορικά σήματα) και, όπου το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας πρέπει να γίνεται αντιληπτό με την ευρύτερη του έννοια, να περιλαμβάνει τα οικονομικά και ηθικά δικαιώματα βάσει των πνευματικών και συναφών δικαιωμάτων (συμπεριλαμβανομένων των συγγενικών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων βάσεων δεδομένων). Εφεξής στο κείμενο τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας χρησιμοποιούνται ως όρος για όλα τα δικαιώματα. Επιπλέον, ο όρος «έργα» περιλαμβάνει όλα τα αντικείμενα που υπόκεινται στις διατάξεις προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβάνοντας τις βάσεις δεδομένων, τις παραστάσεις και τις καταγραφές (ηχογραφήσεις/βιντεοσκοπήσεις). Ομοίως, ο όρος «συγγραφείς» περιλαμβάνει φωτογράφους, παραγωγούς, ραδιοτηλεοπτικούς παραγωγούς, ζωγράφους και καλλιτέχνες.

Το Κοινό Κτήμα στον 21ο αιώνα

Το Κοινό Κτήμα, όπως επιδιώκει αυτό το Μανιφέστο, ορίζεται ως πολιτιστικό υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς περιορισμούς, χωρίς προστασία πνευματικών δικαιωμάτων. Εκτός από τα έργα που εντάσσονται τυπικά στο Κοινό Κτήμα, υπάρχουν επίσης πολλά πολύτιμα έργα, τα οποία άτομα έχουν εθελοντικά διαμοιραστεί με γενναιόδωρους όρους, δημιουργώντας ιδιωτικά κατασκευασμένα Κοινά που λειτουργούν με πολλούς τρόπους, παρόμοιους με του Κοινού Κτήματος. Επιπλέον, τα άτομα μπορούν επίσης να κάνουν χρήση πολλών προστατευόμενων έργων χάρη σε εξαιρέσεις και περιορισμούς των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, στη δίκαιη χρήση και στη δίκαιη συναλλαγή. Όλες αυτές οι πηγές που επιτρέπουν την αυξημένη πρόσβαση στον πολιτισμό και την κληρονομιά μας είναι σημαντικές και όλες πρέπει να διατηρηθούν ενεργά προκειμένου η κοινωνία να αποκομίσει το μέγιστο όφελος από την κοινή γνώση και τον πολιτισμό μας.

Το Κοινό Κτήμα

Το διαρθρωτικό Κοινό Κτήμα βρίσκεται στον πυρήνα της έννοιας του Κοινού Κτήματος και αποτελείται από την κοινή γνώση, τον πολιτισμό και τους πόρους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς περιορισμούς πνευματικών δικαιωμάτων βάσει του ισχύοντος νόμου. Συγκεκριμένα, το διαρθρωτικό Κοινό Κτήμα αποτελείται από δύο διαφορετικές κατηγορίες υλικού:

Έργα δημιουργίας όπου η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων έχει λήξει. Το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ένα προσωρινό δικαίωμα που παρέχεται στους δημιουργούς. Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η προσωρινή προστασία, παύουν να υπάρχουν όλοι οι νομικοί περιορισμοί, υποκείμενοι σε ορισμένες χώρες στα διαχρονικά ηθικά δικαιώματα του συγγραφέα.
Τα ουσιώδη κοινά των δεδομένων που δεν καλύπτονται από τα πνευματικά δικαιώματα. Έργα που δεν προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, επειδή αποτυγχάνουν στον έλεγχο πρωτοτυπίας ή αποκλείονται από την προστασία (όπως δεδομένα, γεγονότα, ιδέες, διαδικασίες, διεργασίες, συστήματα, μέθοδοι λειτουργίας, έννοιες, αρχές ή ανακαλύψεις, ανεξάρτητα από τη μορφή με την οποία περιγράφονται, εξηγούνται, απεικονίζονται ή ενσωματώνονται σε ένα έργο, καθώς και οι νόμοι και οι δικαστικές και διοικητικές αποφάσεις). Αυτά τα ουσιώδη κοινά είναι πολύ σημαντικά για τη λειτουργία των κοινωνιών μας για να επιβαρύνονται με νομικούς περιορισμούς οποιασδήποτε φύσης, έστω και για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Το διαρθρωτικό Κοινό Κτήμα είναι ένα ιστορικά αυξανόμενο αντίβαρο στα δικαιώματα των δημιουργών που προστατεύονται από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και είναι απαραίτητο για την πολιτιστική μνήμη και τη γνωσιακή βάση των κοινωνιών μας. Στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα και τα δύο στοιχεία που εντοπίστηκαν εδώ έχουν πιεστεί από την παράταση της διάρκειας προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και την εισαγωγή περισσότερων παρόμοιων καθεστώτων νομικής προστασίας.

Τα εθελοντικά κοινά και τα προνόμια των χρηστών

Εκτός από αυτόν τον διαρθρωτικό πυρήνα του Κοινού Κτήματος, υπάρχουν και άλλες σημαντικές πηγές που επιτρέπουν στα άτομα να αλληλεπιδρούν ελεύθερα με έργα προστατευόμενα από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Αυτές αντιπροσωπεύουν την «ανάσα» του σημερινού μας πολιτισμού και γνώσης, διασφαλίζοντας ότι η προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας δεν παρεμβαίνει στις συγκεκριμένες απαιτήσεις της κοινωνίας και στις εθελοντικές επιλογές των δημιουργών. Ενώ οι πηγές αυτές αυξάνουν την πρόσβαση σε προστατευμένα έργα, ορισμένες από αυτές εξαρτούν την πρόσβαση αυτή από ορισμένες μορφές χρήσης ή περιορίζουν την πρόσβαση σε ορισμένες κατηγορίες χρηστών:

Έργα που διαμοιράζονται οικειοθελώς από τους κατόχους των δικαιωμάτων τους. Οι δημιουργοί μπορούν να καταργήσουν τους περιορισμούς χρήσης από τα έργα τους είτε αδειοδοτώντας τα ελεύθερα, είτε χρησιμοποιώντας άλλα νομικά εργαλεία που επιτρέπουν σε τρίτους να χρησιμοποιούν τα έργα τους χωρίς περιορισμούς, είτε αφιερώνοντάς τα στο Κοινό Κτήμα. Για τους ορισμούς της ελεύθερης αδειοδότησης δείτε τον ορισμό του ελεύθερου λογισμικού http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html, τον ορισμό των ελεύθερων έργων πολιτισμού http://freedomdefined.org/Definition και τον ορισμό της ανοικτής γνώσης http://opendefinition.org/1.0/ για αναφορά.
Τα προνόμια των χρηστών που δημιουργούνται από εξαιρέσεις και περιορισμούς όσον αφορά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, τη δίκαιη χρήση και τη δίκαιη συναλλαγή. Αυτά τα προνόμια αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Κοινού Κτήματος. Διασφαλίζουν ότι υπάρχει επαρκής πρόσβαση στον κοινό πολιτισμό και γνώση, επιτρέποντας τη λειτουργία βασικών κοινωνικών θεσμών και επιτρέποντας την κοινωνική συμμετοχή ατόμων με ειδικές ανάγκες.

Συνδυαστικά, το Κοινό Κτήμα, ο εθελοντικός διαμοιρασμός έργων και οι εξαιρέσεις και περιορισμοί των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, η δίκαιη χρήση και η δίκαιη συναλλαγή, επιτυγχάνουν να διασφαλίσουν πως όλοι έχουν πρόσβαση στον κοινό μας πολιτισμό και γνώση, προκειμένου να διευκολύνουν την καινοτομία και την πολιτιστική συμμετοχή προς όφελος ολόκληρης της κοινωνίας. Επομένως, είναι σημαντικό να διατηρηθεί με ενεργητικό τρόπο το Κοινό Κτήμα και στις δύο ενσαρκώσεις του, ώστε να μπορέσει να συνεχίσει να εκπληρώνει τον καίριο αυτόν ρόλο σε αυτή την περίοδο ταχείας τεχνολογικής και κοινωνικής αλλαγής.

Γενικές αρχές

Σε μια περίοδο ταχείας τεχνολογικής και κοινωνικής αλλαγής, το Κοινό Κτήμα εκπληρώνει έναν ουσιαστικό ρόλο στην πολιτιστική συμμετοχή και την ψηφιακή καινοτομία και συνεπώς θα πρέπει να διατηρηθεί με ενεργητικό τρόπο. Η ενεργός διατήρηση του Κοινού Κτήματος θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη ορισμένες γενικές αρχές. Οι ακόλουθες αρχές είναι απαραίτητες για να διατηρηθεί μια ουσιαστική κατανόηση του Κοινού Κτήματος και να διασφαλιστεί ότι θα συνεχίσει να λειτουργεί στο τεχνολογικό περιβάλλον της δικτυακής κοινωνίας της πληροφορίας. Όσον αφορά το διαρθρωτικό Κοινό Κτήμα, έχουν ως εξής:

Το Κοινό Κτήμα είναι ο κανόνας, η προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας είναι η εξαίρεση. Δεδομένου ότι η προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας χορηγείται μόνο σε σχέση με τις αρχικές μορφές έκφρασης, η συντριπτική πλειοψηφία των δεδομένων, πληροφοριών και ιδεών που παράγονται παγκοσμίως ανά πάσα στιγμή ανήκει στο Κοινό Κτήμα. Εκτός από τις πληροφορίες που δεν είναι επιλέξιμες για προστασία, το Κοινό Κτήμα διευρύνεται κάθε χρόνο από έργα των οποίων η διάρκεια προστασίας λήγει. Η συνδυασμένη εφαρμογή των απαιτήσεων προστασίας και η περιορισμένη διάρκεια της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων συμβάλλουν στον πλούτο του Κοινού Κτήματος, προκειμένου να διασφαλιστεί η πρόσβαση στον κοινό πολιτισμό και γνώση.
Η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων θα πρέπει να διαρκεί αποκλειστικά για όσο διάστημα είναι απαραίτητο για να επιτευχθεί ένας λογικός συμβιβασμός μεταξύ της προστασίας και της ανταμοιβής του συγγραφέα για τη διανοητική εργασία του και της προστασίας του δημόσιου συμφέροντος για τη διάδοση του πολιτισμού και της γνώσης. Από οποιαδήποτε πλευρά είτε του συγγραφέα, είτε του ευρέως κοινού, δεν υφίστανται έγκυρα επιχειρήματα (ιστορικά, οικονομικά, κοινωνικά ή άλλης κατηγορίας) για την υποστήριξη μιας υπερβολικά μακράς διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Ενώ ο συγγραφέας πρέπει να είναι σε θέση να αποκομίζει τους καρπούς της διανοητικής εργασίας του, το ευρύ κοινό δεν πρέπει να στερείται για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα τα πλεονεκτήματα της ελεύθερης χρήσης αυτών των έργων.
Ό,τι ανήκει στο Κοινό Κτήμα πρέπει να παραμένει στο Κοινό Κτήμα. Ο αποκλειστικός έλεγχος των έργων του Κοινού Κτήματος δεν πρέπει να επανεδραιώνεται μέσω απαιτήσεων αποκλειστικών δικαιωμάτων σε τεχνικές αναπαραγωγές των έργων ή μέσω τεχνικών μέτρων προστασίας για τον περιορισμό της πρόσβασης σε τεχνικές αναπαραγωγές τέτοιων έργων.
Ο νόμιμος χρήστης ενός ψηφιακού αντιγράφου ενός έργου του Κοινού Κτήματος θα πρέπει να είναι ελεύθερος να (επανα-)χρησιμοποιεί, να αντιγράφει και να τροποποιεί το έργο αυτό. Το καθεστώς Κοινού Κτήματος ενός έργου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να είναι προσβάσιμο στο κοινό. Οι ιδιοκτήτες φυσικών έργων που ανήκουν στο Κοινό Κτήμα είναι ελεύθεροι να περιορίζουν την πρόσβαση σε αυτά. Ωστόσο, μόλις έχει δοθεί πρόσβαση σε ένα έργο, τότε δεν πρέπει να υπάρχουν νομικοί περιορισμοί στην επαναχρησιμοποίηση, τροποποίηση ή αναπαραγωγή του.
Δεν πρέπει να εφαρμόζονται συμβάσεις ή τεχνικά μέτρα προστασίας που περιορίζουν την πρόσβαση και την επαναχρησιμοποίηση έργων του Κοινού Κτήματος. Η κατάσταση Κοινού Κτήματος ενός έργου εγγυάται το δικαίωμα επαναχρησιμοποίησης, τροποποίησης και αναπαραγωγής. Αυτή περιλαμβάνει επίσης τα προνόμια των χρηστών που προκύπτουν από εξαιρέσεις και περιορισμούς, δίκαιη χρήση και δίκαιη συναλλαγή, διασφαλίζοντας ότι αυτά δεν μπορούν να περιοριστούν με συμβάσεις ή τεχνολογικά μέσα.

Επιπρόσθετα, οι ακόλουθες αρχές βρίσκονται στον πυρήνα των εθελοντικών προνομίων του Κοινού και των Χρηστών που περιγράφονται παραπάνω:

Η εθελοντική παραίτηση από τα πνευματικά δικαιώματα και ο διαμοιρασμός προστατευόμενων έργων αποτελούν νόμιμες ασκήσεις αποκλειστικότητας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Πολλοί δημιουργοί, οι οποίοι κατέχουν δικαίωμα προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας των έργων τους, δεν επιθυμούν να ασκήσουν πλήρως τα δικαιώματα αυτά ή επιθυμούν να παραιτηθούν εντελώς από αυτά. Οι ενέργειες αυτές, υπό τον όρο ότι είναι εθελοντικές, αποτελούν θεμιτή άσκηση αποκλειστικότητας πνευματικών δικαιωμάτων και δεν θα πρέπει να παρεμποδίζονται από το νόμο, από διατάξεις ή από άλλους μηχανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των ηθικών δικαιωμάτων.
Εξαιρέσεις και περιορισμοί των πνευματικών δικαιωμάτων, της δίκαιης χρήσης και της δίκαιης συναλλαγής θα πρέπει να διατηρηθούν με ενεργό τρόπο, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της θεμελιώδους ισορροπίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και του δημοσίου συμφέροντος. Οι μηχανισμοί αυτοί δημιουργούν προνόμια χρηστών που συνιστούν τον χώρο αναπνοής μέσα στο τρέχον σύστημα πνευματικών δικαιωμάτων. Δεδομένου του ταχύτατου ρυθμού αλλαγής τόσο στην τεχνολογία, όσο και στην κοινωνία, είναι σημαντικό να παραμείνουν σε θέση να εξασφαλίσουν τη λειτουργία των βασικών κοινωνικών θεσμών και την κοινωνική συμμετοχή ατόμων με ειδικές ανάγκες. Συνεπώς, οι εξαιρέσεις και περιορισμοί των πνευματικών δικαιωμάτων, η δίκαιη χρήση και η δίκαιη συναλλαγή πρέπει να ερμηνευθούν ως φύσει εξελισσόμενα και να προσαρμόζονται διαρκώς ώστε να εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.

Εκτός από αυτές τις γενικές αρχές, ορισμένα ζητήματα που σχετίζονται με το Κοινό Κτήμα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα. Οι ακόλουθες συστάσεις αποσκοπούν στην προστασία του Κοινού Κτήματος και στην εξασφάλιση της συνεχούς λειτουργίας του με ουσιαστικό τρόπο. Παρόλο που οι συστάσεις αυτές εφαρμόζονται σε όλο το φάσμα των πνευματικών δικαιωμάτων, έχουν ιδιαίτερη σημασία για την εκπαίδευση, την πολιτιστική κληρονομιά και την επιστημονική έρευνα.

Γενικές συστάσεις

Η περίοδος προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων πρέπει να μειωθεί. Η υπέρμετρη διάρκεια προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων σε συνδυασμό με την απουσία διατυπώσεων είναι εξαιρετικά επιζήμια για την πρόσβαση στην κοινή γνώση και πολιτισμό μας. Επιπλέον, αυξάνει την εμφάνιση ορφανών έργων, έργων που δεν ελέγχονται ούτε από τους συγγραφείς τους, ούτε από μέρος του Κοινού Κτήματος και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Έτσι, για τα νέα έργα η διάρκεια της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων πρέπει να μειωθεί σε πιο εύλογο χρονικό διάστημα.
Κάθε αλλαγή στο πεδίο εφαρμογής της πνευματικής ιδιοκτησίας (συμπεριλαμβανομένου κάθε νέου ορισμού προστατευόμενου αντικειμένου ή επέκτασης αποκλειστικών δικαιωμάτων) πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις στο Κοινό Κτήμα. Οποιαδήποτε αλλαγή του πεδίου προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται αναδρομικά σε έργα που ήδη υπόκεινται σε προστασία. Το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας είναι μια εξαίρεση περιορισμένης χρονικής διάρκειας όσον αφορά την κατάσταση του Κοινού κτήματος σχετικά με τον κοινό πολιτισμό και γνώση. Στον 20ο αιώνα το πεδίο εφαρμογής της έχει επεκταθεί σημαντικά, προκειμένου να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα μιας μικρής κατηγορίας κατόχων δικαιωμάτων σε βάρος του κοινού. Ως αποτέλεσμα, το μεγαλύτερο μέρος του κοινού μας πολιτισμού και γνώσης είναι κλειδωμένο πίσω από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τεχνικούς περιορισμούς. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι αυτή η κατάσταση δεν θα επιδεινωθεί στο ελάχιστο και θα βελτιωθεί θετικά στο μέλλον.
Όταν το υλικό θεωρείται ότι εμπίπτει στο διαρθρωτικό Κοινό Κτήμα στη χώρα προέλευσής του, το υλικό θα πρέπει να αναγνωρίζεται ως μέρος του διαρθρωτικού Κοινού Κτήματος σε όλες τις άλλες χώρες του κόσμου. Όταν ένα υλικό σε μια χώρα δεν πληροί τις προϋποθέσεις για προστασία πνευματικών δικαιωμάτων, επειδή εμπίπτει σε συγκεκριμένη εξαίρεση πνευματικών δικαιωμάτων, είτε επειδή δεν πληροί το κριτήριο της πρωτοτυπίας, είτε επειδή η διάρκεια της προστασίας του έχει λήξει, δεν πρέπει να είναι δυνατόν για κανέναν (συμπεριλαμβανομένου του δημιουργού) να επικαλείται την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας για το ίδιο υλικό σε άλλη χώρα, ώστε να αποσύρει αυτό το υλικό από το διαρθρωτικό Κοινό Κτήμα.
Οποιαδήποτε ψευδή ή παραπλανητική προσπάθεια ιδιοποίησης υλικού του Κοινού Κτήματος πρέπει να τιμωρείται νομικά. Προκειμένου να διατηρηθεί η ακεραιότητα του Κοινού Κτήματος και να προστατευτούν οι χρήστες του υλικού Κοινού Κτήματος από ανακριβείς και δόλιες αναπαραστάσεις, όλες οι ψευδείς ή παραπλανητικές προσπάθειες για διεκδίκηση αποκλειστικότητας σε υλικό Κοινού Κτήματος πρέπει να κηρυχθούν παράνομες.
Κανένα άλλο δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την ανασύσταση της αποκλειστικότητας επί υλικού Κοινού Κτήματος. Το Κοινό Κτήμα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εσωτερικής ισορροπίας του συστήματος πνευματικών δικαιωμάτων. Αυτή η εσωτερική ισορροπία δεν πρέπει να χειραγωγείται με προσπάθειες ανασύστασης ή απόκτησης αποκλειστικού ελέγχου μέσω κανονισμών που δεν αφορούν πνευματικά δικαιώματα.
Πρέπει να υπάρχει μια πρακτική και αποτελεσματική πορεία για καταστούν διαθέσιμα «ορφανά έργα» και δημοσιευμένα έργα που δεν είναι πλέον εμπορικά διαθέσιμα (όπως εξαντλημένα έργα) για την επαναχρησιμοποίηση τους από την κοινωνία. Η επέκταση του πεδίου εφαρμογής και της διάρκειας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και η απαγόρευση των διατυπώσεων για τα έργα άλλων χωρών έχουν δημιουργήσει ένα τεράστιο σώμα ορφανών έργων που δεν ελέγχονται ούτε από τους δημιουργούς τους, ούτε από το Κοινό Κτήμα.
Τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς πρέπει να αναλάβουν έναν ειδικό ρόλο στον αποτελεσματικό χαρακτηρισμό και στη διατήρηση έργων Κοινού Κτήματος. Οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοι πολιτιστικής κληρονομιάς έχουν αναλάβει τη διατήρηση της κοινής μας γνώσης και πολιτισμού εδώ και αιώνες. Στο πλαίσιο αυτού του ρόλου πρέπει να εξασφαλίσουν ότι τα έργα του Κοινού Κτήματος θα είναι διαθέσιμα σε ολόκληρη την κοινωνία, χαρακτηρίζοντάς, διατηρώντας και διαθέτοντάς τα ελεύθερα.
Δεν θα πρέπει να υπάρχουν νομικά εμπόδια για τον εθελοντικό διαμοιρασμό των έργων ή την αφιέρωση έργων στο Κοινό Κτήμα. Είναι αμφότερες νόμιμες χρήσεις αποκλειστικών δικαιωμάτων που παρέχονται από το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας και αμφότερες είναι κρίσιμες για την εξασφάλιση της πρόσβασης σε βασικά πολιτιστικά αγαθά και γνώσεις, σεβόμενες τις επιθυμίες των δημιουργών.
Η προσωπική μη εμπορική χρήση προστατευόμενων έργων θα πρέπει γενικά να είναι δυνατή, για την οποία πρέπει θα να διερευνηθούν εναλλακτικοί τρόποι αμοιβής για τους δημιουργούς. Ενώ είναι απαραίτητο για την προσωπική ανάπτυξη κάθε ατόμου να είναι σε θέση να κάνει προσωπική, μη-εμπορική χρήση των έργων, είναι εξίσου απαραίτητο να λαμβάνεται υπόψη η θέση του δημιουργού κατά τη θέσπιση νέων περιορισμών και εξαιρέσεων για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή την αναθεώρηση παλαιών.

Υπογράψτε το Μανιφέστο >>

Το Μανιφέστο του Κοινού Κτήματος έχει παραχθεί στο πλαίσιο του COMMUNIA, του ευρωπαϊκού θεματικού δικτύου για τα ψηφιακά Κοινά (2007-2011). Το Nexa Center for Internet and Society στο Politecnico di Torino, συντονιστής του έργου COMMUNIA, επιμελήθηκε το Μανιφέστο μεταξύ 2011 και 2019.

Μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τους Γιάννη Τσάκωνα & Γιάννη Φαρσάρη

Το μανιφέστο είναι διαθέσιμο στα ελληνικά στο https://publicdomainmanifesto.org/manifesto/#el και στο https://www.openbook.gr/public-domain-manifesto/