Η Creative Commons εξετάζει πώς τα μεγάλα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης επηρεάζουν τα ψηφιακά κοινά και προτείνει νέους τρόπους υπεράσπισής τους μέσα από το πλαίσιο CC Signals. Διαβάστε άρθρa και ιδεών που διαμορφώνουν τη συζήτηση για ένα μέλλον όπου η ΤΝ υπηρετεί τη δημιουργικότητα, τη διαφάνεια και τη δημόσια αξία.
Καθώς τα μεγάλα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης(ΤΝ) μετασχηματίζουν ραγδαία τον ψηφιακό χώρο, το ερώτημα που τίθεται ολοένα και πιο επιτακτικά είναι: ποιο είναι το μέλλον των “ψηφιακών κοινών” (digital commons), και πώς μπορούμε να τα προστατεύσουμε;
Η Creative Commons (CC), οργανισμός που εδώ και δεκαετίες υπερασπίζεται την ανοιχτή πρόσβαση και τη δημιουργική επαναχρησιμοποίηση του περιεχομένου, έχει θέσει ως στόχο την υπεράσπιση και ενίσχυση των κοινών απέναντι στις προκλήσεις που δημιουργεί η νέα εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Η πρωτοβουλία “CC Signals”
Η CC έχει πρόσφατα παρουσιάσει ένα νέο πλαίσιο, τα CC Signals, που προσφέρει έναν τρόπο στους διαχειριστές μεγάλων συλλογών περιεχομένου να εκφράζουν τις προτιμήσεις τους σχετικά με το πώς μπορούν οι μηχανές (και οι άνθρωποι που τις καθοδηγούν) να χρησιμοποιούν, να μαθαίνουν και να συνεισφέρουν πίσω στα κοινά.
Τα CC Signals επιχειρούν να λειτουργήσουν ως νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την εποχή της ΤΝ, προτείνοντας μηχανισμούς διαφάνειας, συναίνεσης και ανταποδοτικότητας στο οικοσύστημα των δεδομένων. Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για τη διαμόρφωση κανόνων “ηθικής διακυβέρνησης των δεδομένων”, που σέβονται τη δημιουργικότητα, την εργασία και τα δικαιώματα των χρηστών.
Τι αλλάζει η ΤΝ για τα Κοινά
Η Creative Commons επισημαίνει ότι τα μεγάλα γλωσσικά και οπτικά μοντέλα (όπως το GPT, το Gemini, ή το Stable Diffusion) αντλούν δεδομένα από τεράστιες ποσότητες ανοιχτού περιεχομένου στο διαδίκτυο, συχνά χωρίς να υπάρχει σαφής τρόπος να αναγνωριστεί ή να επιστραφεί η αξία στους δημιουργούς.
Αυτό δημιουργεί νέα ερωτήματα γύρω από:
την αδειοδότηση και επαναχρησιμοποίηση δεδομένων,
την εργασία και αποζημίωση των δημιουργών,
την παρακολούθηση, την ιδιωτικότητα και τη συναίνεση,
αλλά και την ευθύνη των συστημάτων ΤΝ ως προς το τι “μαθαίνουν” και τι “παράγουν”.
Η CC δεν αντιμετωπίζει την ΤΝ ως απειλή, αλλά ως πρόσκληση για επανασχεδιασμό των κοινών, ώστε το μέλλον της ΤΝ να παραμείνει συλλογικό, δίκαιο και ανοιχτό.
Κατάλογος των Creative Commons
Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης, η CC διαμόρφωσε ένα κατάλογο με άρθρα και έρευνες που σχετικά με ΤΝ και Κοινά. Πρόκειται για κείμενα που καλύπτουν ευρύ φάσμα θεμάτων, από την αδειοδότηση δεδομένων έως την ηθική της συναίνεσης και τη χρηματοδότηση της δημιουργικής εργασίας.
Μερικά από τα άρθρα που ξεχωρίζουν:
Cloudflare launches a marketplace that lets websites charge AI bots for scraping — Maxwell Zeff, TechCrunch
Legal frictions for data openness: Reflections from a case-study on re-use of the open web for AI training — Ramya Chandrasekhar
AI Training, the Licensing Mirage, and Effective Alternatives to Support Creative Workers — Derek Slater, Tech Policy Press
“Wait, not like that”: Free and open access in the age of generative AI — Molly White, Citation Needed
Telling AI to go away (but politely) — Nick Jackson, dxw
Can AI Be Consentful? Rethinking Permission in the Age of Synthetic Everything — Giada Pistilli, Hugging Face
AI Should Help Fund Creative Labor — Mariana Mazzucato & Fausto Gernone, Project Syndicate
Licensing, Levies, and the Limits of Copyright — Paul Keller, OpenFuture
Η CC επιδιώκει να διαμορφώσει έναν νέο τρόπο συνύπαρξης ανθρώπων, μηχανών και δημιουργών, βασισμένο στην ανοιχτότητα, τη συναίνεση και τη συμμετοχή. Η πρωτοβουλία αυτή αντλεί έμπνευση από την κοινότητα, τους συνεργάτες και τους οργανισμούς που εργάζονται για ένα περιβάλλον ψηφιακών κοινών όπου η ΤΝ λειτουργεί προς όφελος όλων.
Η πρόκληση είναι μεγάλη: να εξασφαλιστεί ότι τα ΤΝ συστήματα θα συνεισφέρουν πίσω στα κοινά, όχι μόνο αξιοποιώντας, αλλά και ενδυναμώνοντας τους ανθρώπους που δημιουργούν και μοιράζονται γνώση.
Συμμετοχή και διάλογος
Η Creative Commons καλεί δημιουργούς, ερευνητές, οργανισμούς και πολίτες να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση αυτής της νέας προσέγγισης. Μπορείτε να διαβάσετε, να προτείνετε άρθρα και να συνεισφέρετε στη λίστα μέσω των καναλιών επικοινωνίας της CC στο LinkedIn, Bluesky και Mastodon.
Σχετικά με το CreativeCommons.ellak.gr
Το creativecommons.ellak.gr είναι η ελληνική πύλη ενημέρωσης της ΕΕΛΛΑΚ για τις Άδειες Creative Commons, τα ψηφιακά κοινά και τις πολιτικές ανοιχτού περιεχομένου. Στόχος του είναι να υποστηρίξει δημιουργούς, οργανισμούς και φορείς στην Ελλάδα ώστε να αξιοποιούν τις άδειες CC, να προωθούν την ανοιχτή πρόσβαση στη γνώση και να συμμετέχουν ενεργά στη διεθνή συζήτηση για τα commons στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.
