ΕΛ/ΛΑΚ | mycontent.ellak.gr |
freedom

Η Σημασία της Διαδικτυακής Μικροχρηματοδότησης (crowdfunding) στη Γνώση, στο Πολιτισμό και την Επιστήμη!

Οι πλατφόρμες “διαδικτυακής μικροχρηματοδότησης”, στα αγγλικά Crowdfunding, είναι γνωστές σε όλους πια. Οι πιο γνωστές από αυτές, το Kickstarter και το Indiegogo και στην Ελλάδα το Groopio, επιτρέπουν σε δημιουργούς να ζητήσουν κατευθείαν από το κοινό τους να υποστηρίξουν οικονομικά το επόμενο τους έργο. Κάποιος μπορεί να πει ότι θυμίζει αρκετά τα παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα με την διαφορά ότι εδώ ο καταναλωτής πληρώνει μπροστά. Αυτό όμως που έχει ενδιαφέρον είναι ότι πλέον το crowdfunding αποτελεί ένα νέο μοντέλο δημιουργίας και επιχειρηματικότητας που αλλάζει τα δεδομένα στους κανόνες Πνευματικής Ιδιοκτησίας και στο πως η ίδια η κοινωνία μπορεί να χρησιμοποιήσει ελεύθερα πολιτιστικά έργα με τρόπο δίκαιο και βιώσιμο.

Πρόσφατη έρευνα του Nic Suzor, ερευνητή του QUT School of Law του Κέντρου Centre for Creative Industries and Innovation της Αυστραλίας στα γραφεία των Creative Commons στην Silicon Valley ασχολήθηκε με το να αναδείξει το ρόλο τον εθελοντικών ομάδων και δράσεων στη χρηματοδότηση και την διεκπεραίωση πολιτιστικών έργων . Τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα crowdfunding έρχονται από όλο τον κόσμο και την Ελλάδα. Η Amanda Palmer, σε μια πολυδιαφημισμένη καμπάνια μάζεψε 1.2 εκατομμύρια δολάρια για τον καινούριο της δίσκο και περιοδεία πέρυσι. Το άλμπουμ της είναι διαθέσιμο διαδικτυακά υπό την άδειαCreative Commons BY – NC – SA.

Εξαιρετικό παράδειγμα της σημασία του Crowdfunding αποτελεί το βιβλίο του Ruth Finnegan με τίτλο “Oral Literature in Africa”. Πέρυσι, 257 άνθρωποι χρηματοδότησαν την νέα έκδοση του σημαντικού αυτού ερευνητικού βιβλίου. Το βιβλίου του Finnegan είχε εξαντληθεί και δεν ήταν διαθέσιμο στις ερευνητικές κοινότητες στην Αφρική που χρειαζόντουσαν άμεση πρόσβαση. Αυτό είναι συνηθισμένο πρόβλημα καθώς το κόστος των ερευνητικών συγγραμμάτων ξεπερνάει συνήθως τα 100 δολάρια το καθένα και συνήθως πωλούνται ελάχιστα από αυτά εξαιτίας της τιμής. Υπάρχουν εκατομμύρια έρευνες και ακαδημαϊκά έντυπα που μένουν απλησίαστα από το κοινό γιατί δεν επανεκδίδονται ή είναι πολύ ακριβά για τις βιβλιοθήκες και τους ερευνητές.

Μια εξαιρετική πλατφόρμα crowdfunding που αντιμετωπίζει το πρόβλημα αυτό είναι το Unglue.it. Το Unglue δίνει την δυνατότητα στο κοινό να χρηματοδοτήσει προγράμματα Ανοιχτής Πρόσβασης σε Ακαδημαϊκές Εκδόσεις. Μέσω αυτής της πλατφόρμας μαζεύτηκαν τελικά 7,500 δολάρια που χρησιμοποιήθηκαν για την επανέκδοση του βιβλίου του Finegan νπου είναι πλέον διαθέσιμο με άδεια Creative Commons BY.

Ένα άλλο παράδειγμα, χρησιμοποίησης πλατφόρμας ανοιχτής χρηματοδότησης και ανοιχτής πρόσβασης με άδειες Creative Commons έρχεται από το CERN. O γνωστός Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών (CERN) που τρέχει το διάσημο πρόγραμμα του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) αποφάσισε να εφαρμόσει την Ανοιχτή Πρόσβαση σε μεγάλη κλίμακα. Το πρόγραμμα SCOAP3 που τρέχει το CERN έχει φέρει σε επαφή χιλιάδες ερευνητικές βιβλιοθήκες και οργανισμούς χρηματοδότησης στο τομέα της πυρηνικής φυσικής με στόχο την αλλαγή του τοπίου και την έκδοση περιοδικού πυρηνικής φυσικής με Ανοιχτή Πρόσβαση και άδεια Creative Commons ΒΥ Πρόκειται για μια ιστορική στιγμή στην Παγκόσμια Έρευνα και Φυσική και μια ανατροπή στον παραδοσιακό τρόπο εκδόσεων και αδειοδότησης πνευματικής ιδιοκτησίας. Στόχος είναι να αναδιανεμηθεί ο προϋπολογισμός των βιβλιοθηκών και η σύμπραξη όλων των ερευνητών, των οργανισμών χρηματοδότησης και των βιβλιοθηκών να δώσει τα απαραίτητα κεφάλαια για την έκδοση του περιοδικού ενώ ταυτόχρονα να γίνει το ερευνητικό υλικό διαθέσιμο στο κοινό δωρεάν!

Παρόμοια χιλιάδες τέτοια παραδείγματα είναι ουσιαστικά η επανάσταση στα παραδοσιακά μοντέλα έκδοσης εκπαιδευτικού και όχι μόνο υλικού. Μέχρι σήμερα το κόστος της παραγωγής το κάλυπταν οι εκδότες με την πώληση των αντιτύπων. Τα καινούρια αυτά μοντέλα crowdfunding και Ανοιχτής Πρόσβασης αλλάζουν αυτή την διαδικασία καθώς το κεφάλαιο καλύπτεται με άλλους τρόπους και επιτρέπουν στους συγγραφείς να δίνουν το έργο τους ελεύθερα στο κοινό για χρήση και επαναχρησιμοποίηση. Η λογική αυτή βασίζεται και στην πεποίθηση ότι τελικά οι χρήστες δεν είναι αυτό που λέγεται στα αγγλικά “free riders”. Τα παραδείγματα αυτά και άλλα δείχνουν ότι υπάρχουν περιπτώσεις που ο κόσμος και οι διάφοροι οργανισμοί είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν την παραγωγή νέων έργων και τεχνολογιών προς όφελος δικό τους και της κοινωνίας.

Το crowdfunding και οι δυνατότητες του είναι πολλές αλλά είναι νωρίς ακόμα να αναγνωρίσουμε όλο το μέγεθος και τη σημασία του τρόπου αυτού χρηματοδότησης. Από την άλλη γίνεται αντιληπτό ότι ο κόσμος ανταποκρίνεται και ότι η Ανοιχτή Πρόσβαση και οι Ανοιχτές Άδειες (πχ Creative Commons) προσφέρουν τον κατάλληλο τρόπο και τα κατάλληλα εργαλεία προς το άνοιγμα της γνώσης, της τέχνης και της τεχνολογίας σε παγκόσμιο επίπεδο για το κοινό καλό.

Comments are closed.