Κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Συνόδου Κορυφής του 2021 Creative Commons (CC), οργανώσεις, ακτιβιστές, υποστηρικτές, βιβλιοθηκονόμοι, εκπαιδευτικοί, δικηγόροι, τεχνολόγοι και άλλοι συμμετείχαν σε εργαστήρια για τη «δημιουργία ενός καλύτερου Διαδικτύου». Κατά τη διάρκεια της συζήτησης με θέμα «Πρόσβαση στις πληροφορίες και τη γνώση», οι συμμετέχοντες συζήτησαν προβλήματα, δημιούργησαν ιδέες και διατύπωσαν λύσεις σχετικά με το πως φαντάζονται ένα νέο Διαδικτύου.
Αυτό το άρθρο αποτελεί μέρος μιας σειράς πέντε άρθρων που περιγράφουν λεπτομερείς συνεδρίες από την Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής του 2021 Creative Commons (CC) που σχετίζονται με το πως φανταζόμαστε ένα καλύτερο Διαδίκτυο. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021, οι κοινοτικοί εταίροι που ενδιαφέρονται για την οικοδόμηση ενός «καλύτερου Διαδικτύου» συγκεντρώθηκαν για συνομιλίες. Μερικοί εταίροι συμμετείχαν με την ευκαιρία του εορτασμού της 10ης επετείου του αγώνα για να νικηθεί η νομοθεσία που είναι γνωστή ως SOPA/PIPA .
ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Το 2003, η Διακήρυξη του Βερολίνου για την Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση στις Επιστήμες και τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες εξέδωσε μια διεθνή ανακοίνωση σχετικά με την ανοιχτή πρόσβαση και την πρόσβαση στη γνώση, «η αποστολή της διάδοσης της γνώσης είναι μόνο κατά το ήμισυ ολοκληρωμένη εάν οι πληροφορίες δεν είναι ευρέως και άμεσα διαθέσιμες στην κοινωνία. “Αυτή η δήλωση ισχύει σήμερα.
Το αναδυόμενο όραμα για πρόσβαση σε πληροφορίες και γνώση, σε όλους τους κλάδους, περιλαμβάνει ελεύθερες, δίκαιες, ανοιχτά αδειοδοτημένες και αξιόπιστες πληροφορίες που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του κοινού.
Οφέλη: Η ανοιχτή πρόσβαση σε πληροφορίες και γνώση (σε αντίθεση με την κλειστή, συνδρομητική, πληρωμένη πρόσβαση ή λογοκριμένη πρόσβαση) είναι ζωτικής σημασίας για την επίλυση των μεγαλύτερων προκλήσεων του κόσμου μέσω αυξημένου αναγνωστικού κοινού, ευρύτερης συνεργασίας και ταχύτερων αποτελεσμάτων για ιδρύματα, ερευνητές, έθνη και πολίτες . Ενισχύει την αξιοποίηση της γνώσης και θα μπορούσε να είναι ένα κρίσιμο βήμα για την προώθηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης της UNESCO.
Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό το όραμα, συζητήθηκαν ορισμένα κρίσιμα εμπόδια κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου.
ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΘΟΥΝ
Το 1984, ο Stewart Brand είπε: «Οι πληροφορίες θέλουν να είναι δωρεάν. Οι πληροφορίες θέλουν επίσης να είναι ακριβές. Οι πληροφορίες θέλουν να είναι δωρεάν επειδή έχουν γίνει τόσο φθηνή η διανομή, η αντιγραφή και ο ανασυνδυασμός τους—πολύ φθηνή για μέτρηση. Θέλουν να είναι ακριβές γιατί μπορεί να είναι αμέτρητα πολύτιμες για τον παραλήπτη. Αυτή η ένταση δεν θα φύγει. Οδηγεί σε ατελείωτη εξοντωτική συζήτηση σχετικά με την τιμή, τα πνευματικά δικαιώματα, την «πνευματική ιδιοκτησία», την ηθική ορθότητα της περιστασιακής διανομής, επειδή κάθε γύρος νέων συσκευών κάνει την ένταση χειρότερη, όχι καλύτερη».
Όπως μπορείτε να δείτε, η πράξη εξισορρόπησης μεταξύ κοινωνικού αντίκτυπου και κέρδους δεν είναι νέα. Ωστόσο, σήμερα συμβαίνουν πολιτισμικές αλλαγές. Οι καταναλωτές υποστηρίζουν και απαιτούν να αλλάξουν τα επιχειρηματικά μοντέλα για τη βελτίωση της κοινωνίας. Ο COVID-19 επιτάχυνε αυτή τη μετατόπιση καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες προσπαθούν με δηλώσεις και πράξεις να έχουν κοινωνικό αντίκτυπο . Γιατί δεν μπορεί να ισχύει αυτό για τη διάδοση πληροφοριών;
Επιχειρηματικό μοντέλο Δημοσιεύσεων: Σε ένα επιχειρηματικό μοντέλο εκτύπωσης σε χαρτί, τα περιοδικά που πωλούνταν μέσω συνδρομώνκαι αυτό ήταν ένας τρόπος για την ανάκτηση του κόστους. Μόνο όσοι είχαν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν τις χρεώσεις μπορούσαν να διαβάσουν τα άρθρα. Το διαδίκτυο άλλαξε το κόστος διανομής, αλλά όχι απαραίτητα το μοντέλο. Τα ευρήματα της έρευνας θα μπορούσαν να κοινοποιηθούν ελεύθερα χωρίς κόστος εκτύπωσης. Η έρευνα που χρηματοδοτείται από το δημόσιο θα πρέπει να είναι ελεύθερα προσβάσιμη, ώστε η κοινωνία να μπορεί να επωφεληθεί από τα αποτελέσματα.
Οι περισσότεροι εκδότες περιοδικών, όχι οι συγγραφείς, κατέχουν τα πνευματικά δικαιώματα για τα άρθρα στα περιοδικά τους, καθώς οι συγγραφείς πρέπει να μεταβιβάσουν τα δικαιώματά τους. Το καθεστώς της δημοσίευσης και της αξιολόγησης από ομοτίμους αποτελεί κίνητρο για πολλούς συγγραφείς. Αυτό είναι ένα παλιό επιχειρηματικό μοντέλο.
Για τις βιβλιοθήκες, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και άλλους οργανισμούς, πρέπει να διαπραγματεύονται με τους εκδότες για να μοιράζονται την έρευνα paywalled με τα ενδιαφερόμενα μέρη τους. Ακόμη και τότε, σε πολλές περιπτώσεις το άρθρο δεν μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί από ερευνητές, φοιτητές ή φορολογούμενους χωρίς άδεια, και συχνά περισσότερες αμοιβές, από τον εκδότη.
Έχουν γίνει μεγάλα βήματα όσον αφορά την πρόσβαση στην έρευνα, με τους εκδότες να υιοθετούν ανοιχτές επιλογές αδειοδότησης, αλλά συχνά το κόστος της δημοσίευσης βαρύνει τον συγγραφέα ή το ίδρυμά του, μετατοπίζοντας το βάρος του κόστους, επιτρέποντας στον εκδότη να διατηρήσει τα περιθώρια κέρδους του. Αυτή είναι μια γνωστή πρόκληση και το Creative Commons αναμένει περαιτέρω συνομιλίες τον επόμενο χρόνο για να διερευνήσει αυτά τα εμπόδια στην ανοιχτή πρόσβαση.
Ψηφιακό χάσμα: Το ψηφιακό χάσμα είναι το χάσμα μεταξύ δημογραφικών στοιχείων και περιοχών που έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες και τεχνολογία και εκείνων που έχουν περιορισμένη πρόσβαση με βάση την περιοχή ή τα εμπόδια. Αυτός ο άνισος διαχωρισμός μπορεί να βασίζεται στην εκπαίδευση, το εισόδημα, τη γεωγραφία, τη γλώσσα και την πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Το 2021, σχεδόν το 37% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν είχε χρησιμοποιήσει ποτέ το διαδίκτυο (πηγή: Ηνωμένα Έθνη 20.11.21). Ενώ η ανοιχτή και ελεύθερα κατανεμημένη πρόσβαση σε πληροφορίες και τεχνολογία θα βοηθούσε να κλείσει το χάσμα, δεν λύνει όλα τα προβλήματα.
Δικαιώματα: Τα πνευματικά δικαιώματα μπορούν να περιορίσουν αδικαιολόγητα την πρόσβαση ενός χρήστη στο περιεχόμενο και δεν χρειάζεται να αποτελούν εμπόδιο για την ανοιχτή πρόσβαση, εάν ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων δώσει τη συγκατάθεσή του μέσω των αδειών Creative Commons. Αυτές οι άδειες «με την επιφύλαξη ορισμένων δικαιωμάτων», που εστιάζουν στον τελικό χρήστη και στην ικανότητά τους να έχουν πρόσβαση σε υλικό πνευματικών δικαιωμάτων, εξουσιοδοτούν τον κάτοχο περιεχομένου και αυξάνουν τον αντίκτυπο της πρόσβασης στο δημόσιο συμφέρον. Αυτό προστατεύει επίσης τους δημόσιους θεσμούς που προωθούν τη διατήρηση και την πρόσβαση του κοινού σε πληροφορίες, γνώση και πολιτισμό. αλλά όπως γνωρίζουν πολύ καλά όσοι συμμετέχουν στο ανοιχτό κίνημα, μεγάλα τμήματα της ανθρώπινης ιστορίας, πολιτισμού και γνώσης εξακολουθούν να παραμένουν κλειδωμένα, παρόλο που βρίσκονται ήδη στη δημόσια ιδιοκτησία.
Αξιόπιστες πληροφορίες: Το σημερινό Διαδίκτυο είναι γεμάτο ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο, την εμπιστευτικότητα, τη βία, την παραπληροφόρηση, την προκατάληψη, το υπερβολικό κέρδος και την πόλωση. Υπάρχουν ιδεολογικές και ανταγωνιστικές διαφορές μεταξύ απολυταρχιών και δημοκρατιών. Ενώ η παγκόσμια συνδεσιμότητα επιταχύνει τα οφέλη από την ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσης, έχει επίσης δημιουργήσει προβλήματα που έχουν βλάψει τους πολίτες. Η παραπληροφόρηση ήταν ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων και τα αποτελέσματα αυτών των συζητήσεων θα διερευνηθούν σε βάθος σε ξεχωριστό άρθρο.
Η λογοκρισία δεν συζητήθηκε διεξοδικά κατά τη διάρκεια της πρώτης συνεδρίας, αλλά η Creative Commons σχεδιάζει να διερευνήσει αυτό το θέμα σε βάθος κατά τη διάρκεια μελλοντικών εργαστηρίων.
Προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος προς την καλύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες και γνώση, ακολουθούν ορισμένα βήματα δράσης για την υλοποίηση ενός θετικού οράματος. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, αυτή δεν είναι μια περιεκτική λίστα αλλά τα κυριότερα σημεία από τις συνομιλίες του εργαστηρίου.
ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ
Το όραμα της πρόσβασης σε πληροφορίες και γνώση περιλαμβάνει τις δωρεάν, δίκαιες, ανοιχτά αδειοδοτημένες και αξιόπιστες πληροφορίες που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του κοινού. Πως μπορούμε να πάμε εκεί?
Η καλύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες και γνώση δίνει προτεραιότητα στην πολιτική και την υπεράσπιση των κοινών, μια ηθική πολιτιστική αλλαγή και τα κοινά δημόσια συμφέροντα.
Η γενική, κατευθυντήρια αρχή όλων των εργασιών εστιάζει σε αυτό που εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα του κοινού και διευκρινίζει τη χρήση του διαδικτύου για τη διατήρηση των οφελών και τον περιορισμό ή την εξάλειψη των βλαβών που εμείς ως κοινωνία έχουμε επιτρέψει να αναπτυχθούν στο διαδίκτυο.
Πολιτική και υπεράσπιση: Η πολιτική και η υπεράσπιση πρέπει να επικεντρώνονται σε αυτό που είναι καλύτερο για το δημόσιο συμφέρον. Αυτό το έργο για ένα καλύτερο Διαδίκτυο μπορεί να περιλαμβάνει: αδειοδότηση ανοιχτής πρόσβασης, προοδευτική μεταρρύθμιση του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, κανονισμούς πρόσβασης, ψηφιακό χάσμα, βοήθεια προς τα μέλη της UNESCO να εφαρμόσουν συστάσεις για την Ανοικτή Εκπαίδευση και την Ανοιχτή Επιστήμη, ελευθερία έκφρασης και πρόσβαση σε οικονομικά εργαλεία επικοινωνίας και δημιουργικά έργα. Το Creative Commons αναμένει να οργανώσει και να ανακαλύψει πολλές ακόμη προτεραιότητες πολιτικής και υπεράσπισης καθώς συνεχίζεται η συζήτηση για ένα καλύτερο Διαδίκτυο.
Ανοιχτό Διαδίκτυο για τη Δημοκρατία: Το Διαδίκτυο είναι ένας τομέας πληροφοριών και η υποστήριξη ενός ανοιχτού και προσβάσιμου Διαδικτύου είναι θεμελιώδης για την επιτυχία των δημοκρατικών κοινωνιών. Οι ψηφιακοί χώροι πρέπει να εξυπηρετούν το συμφέρον του κοινού. Για να φτάσουμε εκεί, όλοι οι τομείς της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεων, της βιομηχανίας τεχνολογίας, των εκδοτών και της κοινωνίας των πολιτών, θα πρέπει να επικεντρωθούν σε αξιόπιστες πληροφορίες, ηθική, ιδιωτικότητα και διαφάνεια που εκτιμούν τους ανθρώπους πάνω από το κέρδος. Οι ακριβείς, δίκαιες και αξιόπιστες πληροφορίες πρέπει να αποτελούν πρότυπα της ψηφιακής εποχής και να θεωρούνται ως βασική υπηρεσία. Η αλήθεια είναι γνωστή και οι πολίτες θα πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σε μια γλώσσα που μπορούν να καταναλώσουν και να διακρίνουν τις πηγές.
Η παγκόσμια πρόσβαση, οι ακριβείς ειδήσεις και οι χώροι δημόσιας πληροφόρησης που βασίζονται σε γεγονότα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ενημέρωση των πολιτών, στην ενίσχυση της δημοκρατικής αυτοδιοίκησης, στο κλείσιμο του ψηφιακού χάσματος και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων του κόσμου. Έγινε περισσότερη συζήτηση για το θέμα της παραπληροφόρησης, το οποίο έθιξε πολλά από αυτά, και θα διερευνηθεί σε επόμενο άρθρο. Η πρόσβαση σε πληροφορίες και η πρόσβαση σε ακριβείς πληροφορίες είναι δύο διαφορετικές αλλά σχετικές προκλήσεις.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ένα επαναλαμβανόμενο σημείο που προέκυψε κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου ήταν η επιθυμία για κοινά δημόσια συμφέροντα που αντικαθιστούν τα εμπορικά συμφέροντα. Η φιλοδοξία, η κατασκευή και η ενίσχυση της καλύτερης πρόσβασης σε πληροφορίες και γνώση, για την επίλυση κοινωνικών και κοινοτικών προκλήσεων, θα απαιτήσει να δοθεί προτεραιότητα στη δημοκρατική αυτοδιοίκηση, το δημόσιο καλό, τις καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις, την εκπαίδευση, την υπεράσπιση και το έργο πολιτικής. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι σημαντικό να εκπαιδεύονται οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι εκδότες, οι συγγραφείς και οι δημιουργοί, ώστε να κατανοούν καλύτερα την αδειοδότηση ανοιχτού κώδικα και πώς η καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών, γνώσης και πολιτισμού είναι προς το συμφέρον του κοινού για την προώθηση της κοινωνίας.
Πηγή άρθρου: https://creativecommons.org/